Cuộc du hành của một tập tục: sự lan truyền, tiếp nhận và thực hành nghi thức khai bút "thượng đại nhân ..." tại Trung Quốc và Việt Nam thời tiền hiện đại

Abstract

Bài viết nghiên cứu quá trình lan truyền, tiếp nhận và thực hành của tập tục khai bút “Thượng đại nhân...” tại Trung Quốc và Việt Nam thời kì trung đại. Trong bài viết, tập tục khai bút “Thượng đại nhân...” được nhìn nhận như một tri thức có khả năng du hành qua biên giới các quốc gia tại khu vực Đông Á. Từ việc khảo sát các tài liệu hữu quan, bài viết lược thuật các giả thuyết về nguồn gốc, sự phát triển, ý nghĩa, cách thực hành và tầm ảnh hưởng của tục khai bút “Thượng đại nhân…” tại Trung Quốc và Việt Nam. Bài viết kết luận tập tục này đã khởi nguồn từ Trung Quốc, sau đó tiếp tục được biến cải tại Việt Nam trước khi trở thành một phần của nghi thức nhập học của trẻ em sơ học tại đây. Quá trình tiếp thu và phát triển tập tục này từ Trung Quốc tới Việt Nam điển hình cho sự tiếp biến văn hoá tại Đông Á thời kì tiền hiện đại.