Sự truyền bá và cải biên truyện Nhị độ mai tại Việt Nam

Abstract

Tiểu thuyết Trung hiếu tiết nghĩa Nhị độ mai （忠孝節義二度梅）của Trung Quốc không nổi tiếng trong nước, nhưng sau khi được cải biên thành kịch địa phương lại được đón nhận nồng nhiệt và lưu truyền khắp nơi. Sau khi truyền tới Việt Nam, tác phẩm này được các nhà Nho Việt Nam cải biên thành nhiều tác phẩm Nôm như Nhị độ mai diễn ca, Nhị độ mai tinh tuyển （二度梅精選）hay Cải dịch Nhị độ mai truyện. Ngoài ra, việc tác phẩm được chuyển thể thành kịch truyền thống như tuồng và chèo, được người Việt hết sức yêu thích, thậm chí trở thành tài liệu giảng dạy ở bậc tiểu học cũng cho thấy sức ảnh hưởng lớn của Nhị độ mai tại đây. Bài viết này phân tích sự khác biệt giữa nội dung Nhị độ mai ở Trung Quốc và ở Việt Nam, qua đó thảo luận về quá trình tiếp nhận, truyền bá và cải biên tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc tại Việt Nam, nhằm làm nổi bật hơn nữa giá trị của tác phẩm Nhị độ mai.