Ảnh hưởng của tứ thư chương cú tập chú đối với việc biên soạn Tứ thư ước giải Luận ngữ-trọng tâm là thiên Vệ Linh Công

Abstract

Hiện ở Việt Nam còn lưu trữ khá nhiều các tác phẩm Tứ thư Ngũ kinh do nhiều thế hệ các nhà Nho Việt Nam luận giải, diễn âm ra chữ Nôm... trong đó có cuốn Tứ thư ước giải Luận ngữ giải quốc âm nghĩa tăng bổ đại toàn bị chí 四書約解論語解國音義增補大全備旨 (gọi tắt là Tứ thư ước giải Luận ngữ) do Lê Quý Đôn 黎貴惇hiệu đính và được triều đình nhà Nguyễn cho khắc in lại vào năm Minh Mệnh thứ 20 (1839). Rất đáng tiếc tác phẩm hiện chỉ còn 6 thiên cuối (từ thiên 15-20) trong tổng số 20 thiên của bộ sách. Vậy Tứ thư ước giải Luận ngữ 四書約解論語đã chịu ảnh hưởng thế nào từ sách Tứ thư chương cú tập chú 四書章句集注của Chu Hy朱熹? Bằng phương pháp thống kê, định lượng, so sánh đối chiếu, nghiên cứu cách chú âm, chú nghĩa, chú giải giữa hai tác phẩm,... bài viết đi sâu tìm hiểu và làm rõ sự tương đồng, dị biệt về cách chú âm, chú nghĩa chú giải của Tứ thư ước giải Luận ngữ, trọng tâm là Thiên Vệ Linh Công 衛靈公với bản Tứ thư chương cú tập chú 四書章句集注của Chu Hy. Đồng thời, bài viết còn làm sáng tỏ sự ảnh hưởng ít nhiều của Chu Hy và triết học thời Tống đối với việc biên soạn và chú giải Tứ thư ước giải Luận ngữ ở Việt Nam.